Covid-19 Dışında 2020’de Dünyada Neler Oldu?

2020 EN SICAK YIL OLDU

2020 yılına damga vuran en önemli konulardan biri iklim değişikliğinin dünyaya etkisi oldu. Yangınlara, buzulların erimesine ve sera gazı salınımına daha çok dikkat çekilen 2020’de dünyanın en soğuk yeri olarak bilinen Sibirya’daki Yakutsk bölgesinde termometreler 38 dereceye kadar çıkarken Birleşmiş Milletler, 2020 yılını şu ana kadar ölçülmüş en sıcak yıl olduğunu açıkladı.

BUZULLAR SON SÜRAT ERİMEYE DEVAM ETTİ

Yüzde 98’i buzlarla kaplı Antarktika Kıtası’nda buzulların erimeye devam ettiği 2020’de a68a adı verilen dev buzulun her geçen gün eridiği açıklandı. Antarktika’dan koptuğu 2017 yılında yüzeyi 6 bin kilometrekare olan A68a’nın eriyerek 4 bin 800 kilometrekarteye kadar düştüğü belirtildi. Bununla birlikte dev buzdağının denizde sürüklenerek Güney Amerika’nın en güney ucu açıklarındaki İngiltere’ye bağlı Güney Georgia Adası’yla çarpışma rotasında girdiğinin altı çizildi.

AVUSTRALYA YANGINI

2019 yılının Eylül ayında başlayan ve 2020 yılının Mart ayına kadar süren Avustralya tarihinin en büyük yangınlarında 33 kişi hayatını kaybetti. Çoğu Yeni Güney Galler eyaletinde olmak üzere toplam 11 milyon hektara yakın alanın ve 3 binden fazla evin kül olduğu yangınlarda yaklaşık 1,25 milyar hayvanın da telef olduğu açıklandı. Avustralya hükümeti tarafından yapılan araştırmada, nüfusu yaklaşık 25 milyon olan ülkede 3 milyon civarında kişinin doğrudan, 15 milyona yakın kişinin de dolaylı olarak yangından etkilediğini, yani nüfusun dörtte üçünün yangınlar sebebiyle zarar gördüğü belirtildi.

GEORGE FLOYD’UN ÖLÜMÜ

25 Mayıs’ta ABD’de 46 yaşındaki George Floyd’un dolandırıcılık şüphesiyle Minneapolis’te gözaltına alınırken bir polisin uzun süre ensesine diziyle basması nedeniyle dakikalarca “Nefes alamıyorum” sözleri bu yılın önemli anlarından biri oldu.

Floyd’un, olay yerine gelen acil sağlık ekiplerince kaldırıldığı hastanede hayatını kaybettiği açıklanmış, yoldan geçenlerin cep telefonlarıyla kaydettiği görüntüler sosyal medyada büyük tepki topladı. Bunun üzerine, ülkede siyahilere yönelik polis şiddeti tartışmaları tekrar alevlendi ve Minneapolis başta olmak üzere birçok şehirde protestolara yol açtı.

ABD SEÇİMLERİNİN GALİBİ BİDEN

Dünya siyasetinde bu sene ABD seçimleri ön plana çıktı. 3 Kasım’da gerçekleştirilen ABD başkanlık seçimlerinde Demokrat aday Joe Biden, mevcut başkan Cumhuriyetçi Donald Trump’ı yenerek ABD’nin 46’ncı başkanı olarak seçildi.

ABD Başkanı Donald Trump, seçim sonrası sonuçları kabul etmediğini açıklarken sonuçları mahkemeye taşıdı. Mahkeme sonuçları sonrası Donald Trump” 2024’te yeniden adayım” ifadelerini kullandı.

20 Ocak 2021 tarihinde yemin ederek görevine başlayacak olan Joe Biden, 81 milyon 283 bin oy alarak tarihin en fazla oy alan ABD başkanı olurken seçimde 570 delegeden 306’sını kazandı.

BREXİT GERÇEKLEŞTİ – TİCARET ANLAŞMASI YAPILDI

İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya’dan oluşan Birleşik Krallık’ta, Haziran 2016’da yapılan AB referandumunda yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile Brexit kararı alınmıştı. Bu karar üzerine AB’den resmen 31 Ocak 2020’de ayrılan Birleşik Krallık yönetimi, Birlik ile başta ticaret olmak üzere ikili ilişkiler konusunda kapsamlı müzakereleri yürüttü. 2021’e bir hafta kala ise taraflar anlaşma sağladı.

AB Komisyonu, üyelikten ayrılan İngiltere ile bugün uzlaşılan “Ticaret ve İşbirliği Anlaşması” taslağını yayımlarken, taraflar arasında yeni bir serbest ticaret anlaşması yapıldı. Anlaşma, mal ve hizmetlerle birlikte yatırım, rekabet, kamu destekleri, vergi, ulaşım, enerji, balıkçılık, veri güvenliği ve sosyal güvenlik gibi alanları da kapsarken AB ve İngiltere karasularındaki balık stoku ortak yönetilecek. İngiltere balıkçılık aktivitelerini geliştirebileceği belirtilirken Avrupalı balıkçıların faaliyetleri sürdürülecek. AB ile İngiltere arasında hava yolu, kara yolu, demir yolu ve deniz ulaşımlarının devam edeceği belirtilirken AB ve İngiltere ulaşım alanında adil biçimde rekabet edecek.

KASIM SÜLEYMANİ’NİN ÖLÜMÜ

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), 3 Ocak 2020’de İran Devrim Muhafızları bünyesindeki eski Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’i, Bağdat Havalimanı’nda düzenlediği bir hava saldırısıyla öldürdüğünü açıkladı.

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, olayın ardından yaptığı açıklamada, “Onun gidişiyle onun yaptığı iş durdurulmayacak ve yolu kapanmayacak. Suçluları acı bir intikam bekliyor.” ifadesini kullanırken İran yönetimi MOSSAD ve CIA için casusluk yaptığı ve Süleymani’nin bulunduğu yerin bilgilerini bu servislerle paylaştığı iddia edilen Mahmud Musevi Mecd’i idam etti.

BELARUS’TAKİ SİYASİ OLAYLAR

1994’ten beri Belarus Devlet Başkanı sıfatıyla, eski Sovyet ülkeleri arasında 26 yıl ile en uzun görev yapan lider olan Aleksandr Lukaşenko’ya karşı Belarus halkı tarafından düzenlenen gösteriler dünyanın gündemine oturdu. 2020 seçimleri öncesinde ve sırasında düzenlenen gösteriler ilk olarak 24 Mayıs tarihinde başladı.

9 Ağustos’ta yapılan başkanlık seçimleriyle birlikte alevlenen olaylarda yüzlerce kişi gözaltına alınırken muhalefet partileri seçime hile karıştığını belirterek seçim sonuçlarını kabul etmedi. Seçimi yüzde 80,1 oy alarak kazandığı açıklanan Lukaşenko’ya karşı başta başkent Minsk’te şehir merkezindeki Bağımsızlık Caddesi olmak üzere birçok alanda toplanan protestocular yürüyüşler düzenleyerek Stella Meydanı’nda gösterilerini sürdürdü.

KOBE BRYANT

2020 yılı spor tarihine damga vurmuş iki büyük sporcunun hayatını kaybettiği yıl olarak kaydedildi. 26 Ocak 2020 günü, Amerikan Basketbol Ligi’nin (NBA) efsane oyuncularından 41 yaşındaki Kobe Bryant’ın Calabasas kentinde geçirdiği helikopter kazasında hayatını kaybetti. 13 yaşında kızı Gianna ile birlikte helikopter kazasında hayatını kaybeden Los Angeles Lakers ile 5 NBA şampiyonluğu kazanan, 18 kez all-star seçilen, 2008’de normal sezonun, 2009 ve 2010’da ise final serisinin en değerli oyuncusu (MVP) ödülünü alan, ABD Milli Takımı formasıyla 2008 ve 2012 Olimpiyatları’nda altın madalya kazanan Kobe Bryant’ın ölümü, spor dünyasını yasa boğdu.

MARADONA

25 Kasım günü de Arjantinli efsane futbolcu Diego Armando Maradona 60 yaşında hayatını kaybetti. Dünyaca ünlü Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör Diego Armando Maradona, Arjantin basınında çıkan habere göre, yapılan otopsinin ön raporunda uyurken “kronik kalp yetmezliğine bağlı akut akciğer ödemi” nedeniyle hayatını kaybettiği belirtildi. Özellikle 1986 Dünya Kupası’ndaki performasıyla dünyanın gelmiş geçmiş en iyi futbolcularından biri olarak kabul edilen Maradona, Arjantin’in Dünya Kupası’nı kazanmasında başrol oynamış, turnuvada İngiltere’ye attığı iki golden ilkini “Tanrı’nın eli” olarak nitelemişti. İngiltere’ye attığı ikinci gol ise “Yüzyılın Golü” seçilmişti.

NASA AYDA SU VARLIĞINI DOĞRULADI

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) tarafından yapılan yazılı açıklamada, ”Kızılötesi Astronomi Stratosfer Gözlemevi, Ay’ın güneşli yüzeyindeki su varlığını ilk kez doğruladı. Bu keşif, suyun ay yüzeyine dağılmış olabileceğini, soğuk ve gölgeli yerlerle sınırlı olmadığını gösteriyor.” ifadesine yer verildi. Ayrıca Eylül ayında ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), 2024’te Ay’a biri kadın iki astronot göndermeyi planladığını açıklarken yapılan açıklamada, “Artemis” adlı program çerçevesinde 2024’te Ay yüzeyine bir erkek ve bir kadın astronot gönderileceği bildirildi.

SÜPER KÜTLELİ KARADELİK KEŞFEDİLDİ

Mayıs ayının başında Gökbilimciler Dünya’ya 1000 ışık yılı uzaklıkta bir kara delik tespit ettiklerini açıkladı. Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanan çalışmada, kara deliğe ait, Güney Yarımküre’den açık havada çıplak gözle görülebilen Güneş’ten 8 kat büyüklüğünde 2 yıldız bulunduğu kaydedildi.Çalışmada, söz konusu yıldızlardan birinin gizli bir nesnenin yörüngesini 40 Dünya gününde tamamladığını gözlemleyen gökbilimcilerin, bunun sadece bir çift yıldız sistemi değil, kara delik içeren üçlü bir sistem olduğunu keşfettikleri ifade edildi.

Kasım ayının başında “Astronomy&Astrophysics” dergisinde yayımlanan makaleye göre, Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından tespit edilen, Güneş’in bir milyar katı büyüklüğündeki kara delik keşfedildiği açıklandı. Araştırmada, evren henüz bir milyar yaşında bile değilken gözlemlenen süper kütleli kara deliğin çevresinde “örümcek ağı” olarak nitelendirilen alana 6 galaksinin girdiği keşfedildi.